Odpowiednio wykonany fundament jest podstawą do stworzenia solidnej i trwałej konstrukcji. Ta zasada ma szczególne znaczenie w przypadku budowy ogrodzeń betonowych. Z racji na swoje rozmiary i wagę, generują one spore obciążenia, za których przenoszenie odpowiada ława fundamentowa oraz zbrojenie. Należy pamiętać, że wszelkie konsekwencje źle wykonanego fundamentu, mogą przenieść się na ogrodzenie, powodując jego osiadanie oraz pęknięcia na powierzchni.

Wszystkie warianty fundamentów, dostosowane do swojego ogrodzenia, znajdziesz tutaj.

Jak wykonać fundament krok po kroku?

1. Wykop pod fundament

Zgodnie z kolejnością technologiczną, pierwszym etapem budowy fundamentu jest wykonanie wykopu o odpowiedniej głębokości. Ta zależeć będzie od strefy przemarzania gruntu w rejonie budowy ogrodzenia. W Polsce strefa ta rozciąga się od 80 cm na zachodzie kraju do 140 cm na polskim „biegunie zimna”, czyli na północnym-wschodzie. Wykop powinien zostać wykonany poniżej tego poziomu. Jest to szczególnie ważne w przypadku gruntów wysadzinowych, do których zaliczamy przede wszystkim grunty gliniaste.

Jeśli chodzi o szerokość ławy, ważne aby była ona jak najbardziej zbliżona (ale nie większa) do szerokości bloczka, który ma zostać na niej ułożony.

Warto też wykonać deskowanie, zwłaszcza, jeśli grunt nie jest spoisty i osypuje się. Dzięki temu ziemia nie osypie się do wykopu i beton nie będzie się z nią mieszał.

Przygotowując deskowanie fundamentu należy pamiętać, że powinien wystawać on min. 5 cm ponad poziom gruntu.

2. Zbrojenie poziome i pionowe

Beton jest materiałem wykazującym bardzo dużą wytrzymałość na ściskanie. Nie jest tak jednak w przypadku rozciągania. Z tego powodu bardzo ważne jest zastosowanie zbrojenia poziomego i pionowego. Zwiększy ono nośność i wytrzymałość całego fundamentu oraz słupków, a co za tym idzie, całej konstrukcji ogrodzenia. 

Zbrojenie poziome powinno być wykonane z belek składających się z prętów o średnicy fi=12 mm, połączonych strzemionami o średnicy fi=6 mm. Dla większości fundamentów pod ogrodzenia betonowe taka wartość będzie wystarczająca. Warto jednak, aby podczas planowania ogrodzenia, średnicę oraz gęstość rozłożenia prętów skonsultować z projektantem lub technologiem. Uwzględni on dokładne parametry zbrojenia dostosowane do przeciążeń, na które będzie ono narażone.

Trzeba pamiętać także o odpowiedniej otulinie, czyli grubości warstwy betonu okalającego zbrojenie. Jej grubość powinna wynosić min. 5 cm. Otulina betonowa ochroni zbrojenie przed korozją oraz zapewni odpowiednią współpracę zbrojenia z betonem.

Zbrojenie pionowe powinno być wykonane z prętów o średnicy 10 lub 12 mm. Należy powiązać je ze zbrojeniem poziomym w miejscach zaplanowanych na słupki. Jeśli do słupka ma zostać przymocowana brama lub furtka, pręty warto połączyć strzemionami. Stworzona w ten sposób belka bezpiecznie przeniesie dodatkowe obciążenie.

Dodatkową czynnością, o której nie można zapomnieć, jest uwzględnienie przerw dylatacyjnych w przebiegu zbrojenia.

3. Dylatacja pionowa

Odpowiednia dylatacja w ławie fundamentowej zapobiega powstawaniu pęknięć spowodowanych przez obciążenia i warunki atmosferyczne. Stworzenie przerw dylatacyjnych jest szczególnie ważne podczas budowy ogrodzeń długich, masywnych oraz umiejscowionych na nierównym terenie.

Przerwy dylatacyjne powinny mieć szerokość 2-3 cm oraz być wykonane co 10 – 15 metrów. Najlepiej zastosować je w miejscu łączenia podmurówki ze słupkiem oraz wypełnić trwale elastycznym materiałem uszczelniającym (np. uszczelniacze poliuretanowe lub epoksydowe) lub styrodurem zamocowanym na silikonie. Jeśli istnieje taka możliwość to szczelinę dylatacyjną należy przenieść na ogrodzenie – najlepiej zaplanować  ją analizując przekrój muru, np. przy krawędzi słupka. W przypadku ogrodzenia mającego mniej niż 10 – 15 metrów długości, przerwę dylatacyjną należy umieścić jak najbliżej środka lub przy planowanej bramie, furtce.

Więcej informacji o tym czym jest i jak wykonać dylatację pionową znajdziesz w osobnym wpisie.

4. Betonowanie ławy fundamentowej

Kiedy wszystkie powyższe czynności zostały wykonane, nadszedł czas na zalanie przygotowanego wykopu betonem. W tym celu zalecamy zamówienie betonu klasy C20/C25. Powinien być on zgodny z wymaganiami obowiązujących norm, według których do tego typu elementów przewiduje się klasę ekspozycji betonu XC1. Jeżeli mamy do czynienia z projektem indywidualnym, to wówczas należy stosować się do wymagań w nim zawartych.

Beton rozprowadzać należy równomiernymi warstwami, aż do uzyskania zaplanowanej wysokości. Pamiętać trzeba także o jego odpowiednim zagęszczeniu. Do tego celu najlepiej sprawdzi się wibrator wgłębny, czyli tak zwana „buława”. Dobrze zagęszczony beton będzie wolny od ubytków i dużych porów. Zapobiegnie to zaleganiu wody i wilgoci, tym samym podnosząc trwałość konstrukcji.

Po zalaniu wykopu, można przystąpić do „zacierania” powierzchni betonu. Sprawi to że będzie ona równa, co znacząco ułatwi układanie pierwszej warstwy bloczków.

5. Pielęgnacja betonu

Pełne związanie betonu w ławie fundamentowej następuje po ok. 28 dniach. W tym czasie uzyskuje on swoją optymalną trwałość. Aby do tego doszło, istotną sprawą jest pielęgnacja, polegająca na utrzymaniu stałej wilgotności betonu podczas wiązania. 

Aby uchronić ławę fundamentową przed nadmiernym wysuszeniem, powodowanym przez słońce i wiatr, warto przykryć jej powierzchnię folią. 

Po upływie 24 godzin od zakończenia betonowania, fundamenty należy polewać wodą, w celu uzupełnienia jej niedoboru w mieszance. Tę czynność należy powtarzać przez 7 dni, dwa do trzech razy na dobę. Zalecenie to obowiązuje, gdy temperatura zewnętrzna w dzień wynosi między 15°C, a 25°C. Gdy będzie ona niższa (5 – 15°C) , należy zredukować częstotliwość polewania betonu, a gdy wyższa (powyżej 25°C) zwiększyć. Aby usprawnić ten proces, powierzchnię ławy można pokryć włókniną, która po zmoczeniu jej wodą utrzyma odpowiednią wilgotność.

Po pełnym związaniu fundamentu, jego powierzchnię pokrywamy warstwą izolacji poziomej. Zapobiegnie ona migracji wilgoci na poziomie fundament-ogrodzenie.

6. Wykonanie drenażu

Dobrym sposobem na odwodnienie ogrodzenia jest wykonanie drenażu. Zapobiega on gromadzeniu się wód gruntowych i opadowych (szczególnie przy słabo przepuszczalnych gruntach gliniastych) oraz pojawianiu się zabrudzeń na niższych partiach bloczków. Przedłuża to żywotność ogrodzenia i poprawia jego estetykę.

Wykonanie odpowiedniego drenażu zależy od ukształtowania terenu na którym budujemy ogrodzenie. 

Na terenie płaskim warto zamontować rury drenażowe wzdłuż całego fundamentu – odprowadzą one skutecznie zalegającą wodę. Dodatkowo, ścianę, przy której przebiegać będzie rura, należy pokryć izolacją pionową, co zabezpieczy fundament przed wpływem wilgoci. Ostatnim etapem jest przysypanie rury drenażowej i ściany fundamentu żwirem lub innym materiałem przepuszczalnym.

W przypadku kiedy mamy do czynienia z terenem pochyłym, należy dodatkowo zamontować rury drenażowe w poprzek ławy fundamentowej. W efekcie nadmiar wody, wynikający ze spadku terenu, nie będzie gromadzić się przy ogrodzeniu.

Po przejściu przez wszystkie etapy budowy zgodnie z powyższymi zaleceniami, można bez wątpienia stwierdzić, że fundament pod ogrodzenie został wykonany rzetelnie. Zaowocuje to jego wysoką wytrzymałością i trwałością.